طراحی و اجرای سیستم اطفای حریق
طراحی و اجرای سیستم اطفای حریق یا تاسیسات آتش نشانی در عین سادگی بسیار حساس و پر نکته است و باید برای عملکرد هرچه بهتر سیستم اطفاء، مجری و پیمانکار سیستم اطفاء حریق بسیار متمرکز و هوشمندانه با داشتن علم اجرایی و دید کافی نسبت به مباحث و ضوابط مربوطه با توجه به نوع سیستم اطفاء اقدام کند .
با توجه به نوع کاربری محیط ، سیستم های مختلفی برای اطفاء وجود دارد که به صورت مختصر عبارت است از:
- سیستم اطفاء آبی ( اسپیرینکلر )
- سیستم اطفاء فوم
- سیستم اطفاء گازی و عامل های تمیز
- سیستم اطفاء پودری و آیروسل
که در این مقاله به دلیل فراگیر بودن سیستم اطفاء آبی به توضیح این قسمت می پردازیم و بررسی سیستم های دیگر را در بخش مقالات سایت می توانید مورد مطالعه و بررسی قرار دهید .
مقاله اسپرینکلر آتش نشانی چیست را مطالعه کنید
سیستم اطفاء آبی که به اصطلاح به آن سیستم اسپیرینکلر گفته می شود از چند بخش تشکیل شده است که عبارت است از:
اجراء لوله کشی اسپیرینکلر
اجراء لوله کشی جعبه آتش نشانی ( فایر باکس )
متعلقات و شیرآلات ابتدای هر زون
بوستر پمپ
منبع ذخیره آب مختص به سیستم آتش نشانی
در ابتدا برای اجراء سیستم اطفاء حریق یا همان اجراء اسپیرینکلر ، طراح و کارفرمای محترم باید به جمع بندی برسدکه اجراء اسپیرینکلر با کدام شیوه و روش اجرایی بالا زن یا پایین زن صورت گیرد که به این شیوه های اجرایی در سیستم اطفاء حریق یا اجراء اسپیرینکلر Upright & Pendent می گویند و این دو شیوه اجرایی هیچ تفاوتی در عملیات اطفاء حریق ندارند و از لحاظ فنی در عملکرد سیستم اسپیرینکلر می توان از هر دوی آنها بهره برد و غالبا اجراء اسپیرینکلر به صورت پایین زن است ، معمولا در مکان هایی که مشکل کمبود ارتفاع یا سقف های آنها به صورت اکسپوز است از روش اسپیرینکلر بالا زن استفاده می شود.
آشنایی با سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر و انواع آن
پیمانکار اطفا حریق
یک پیمانکار یا مجری اسپیرینکلر اولین مشخصه ایی که باید داشت باشد آگاهی و دید کافی به همراه تجربه بالا است تا بتواند در انجام امور به خصوص اجراء اطفاء حریق بهترین عملکرد را داشته باشد. پیمانکار اطفاء حریق در کنار قدرت اجرایی از نظر زمان بندی ابلاغ شده از طرف کارفرما و کیفیت بالای اجراء باید از علم بالایی در این زمینه برخوردار باشد تا بتواند در کنار مشاور و کارفرما و با نظارت آنها پیشنهاداتی با دید اجرایی بالای خود در راستای عملکرد بهتر اجراء اسپیرینکلر بر اساس شرایط موجود در پروژه ارائه بدهد.
زمانی که از علم و اطلاعات بالای پیمانکار سخن می گوییم مقصودمان مواردی فراتر از تشخیص نوع متریال لوله ، سایزینگ مربوط چند اسپیرینکلر ، روش انشعاب گیری برای هر خط اسپیرینکلر ، ضوابط مربوط به شیر سیامی ، روش اتصال ایستگاه پمپاژ و …. است یک پیمانکار حرفه ایی باید بهتر از یک مشاور آتش نشانی به ضوابط و مقررات های سیستم اطفاء حریق احاطه داشته باشد.
دو مرجع اصلی این سیستم NFPA و ضوابط مربوط به سیستم آتش نشانی که سازمان اتش نشانی ابلاغ کرده است می باشد یک مجری اسپیرینکلر یا پیمانکار اطفاء حریق باید به صورت مستمر به مطالعه این دو مرجع بپردازد و همیشه باید اطلاعات خود نسبت به آخرین ویرایش های این مراجع را بروزرسانی کند تا بتواند در زمانی که با چالش های اجرایی رو به رو می شود اجراء درست و بی نقصی را ارائه کند.
موانع در اجرای سیستم اطفای حریق
یکی از این چالش ها که در اجراء اسپیرینکلر در ساختمان ها با آن برخورد می کنیم مبحث موانع است ، مانع در سیستم اطفاء حریق یا اسپیرینکلر به ستون ، تیر یا هر المانی که باعث اخلال در عملکرد اطفاء شود می گویند .
اکثرا در اجراء اطفاء حریق موانعی که چالش بر انگیز است تیر یا ستون و تاسیسات الکتریکال است که یک مجری اسپیرینکلر باید اطلاع کامل از این مبحث موانع داشته باشد .
فلوسوئیچ چیست و چه کاربردی دارد
ارتفاع اسپیرینکلر از سقف در اجرای سیستم اطفای حریق
به طور مثال ارتفاع اسپیرینکلر از سقف در اجراء باید حداکثر91 سانتی متر باشد و اگر به هر دلیلی موقعیت اسپیرینکلر از 91 سانتی متر پایین تر باشد باید اسپیرینکلر در آن فضا بالایی تعبیه شود تا عملکرد اسپیرینکلر تحت شعاع فاصله از سقف قرار نگیرد.
یکی از دلایلی که شیوه اجرایی بالا زن و پایین زن مطرح می شود در اجراء اسپیرینکلر همین موارد است اگر تیر های ما ارتفاع بالایی داشته باشند ( بیشتر از 91 سانتی متر) بهترین شیوه اجرایی اسپیرینکلر در این زمان با توجه به کمترین تداخل با موانع موجود شیوه اجرایی بالا زن است زیرا می توان با اجراء انشعاب اصلی اسپیرینکلر در ارتفاع حتی پایین تر از 91 سانتی متر و اجراء نیپل ، انشعاب فرعی هر یک از اسپیرینکلر ها را بالاتر از 91 سانتی متر قرار داد.
در صورتی که باز هم در صورت صلاح دید مشاور و کارفرما محترم حتی میتوان با شیوه پایین زن هم سیستم اسپیرینکلر را اجراء نمود و فقط باید در نظر داشت که اسپیرینکلر کمترین تداخل را با موانع داشته باشد و این حداقل تداخل را با شیوه های متفاوت اجرایی رفع کرد تا عملکرد سیستم اطفاء حریق بدون هیچ ایرادی بهترین کارایی را در زمان حریق و آتش سوزی از خود نشان دهد و بتواند حریق را در سریع ترین زمان ممکن اطفاء کند.
مقاله کپسول آتش نشانی چیست را مطالعه کنید.
ویدیو روش اجرایی زون اسمبلی یا متعلقات ابتدای خط طبق ضوابط
تعمیر و نگهداری سیستمهای اطفاء حریق
تعمیر و نگهداری سیستمهای اطفاء حریق از جنبههای حیاتی ایمنی در ساختمانها و تأسیسات به شمار میرود. این فرآیندها شامل بازرسی، تست، تعمیر و تعویض تجهیزات میشود تا اطمینان حاصل شود که سیستم در مواقع اضطراری به درستی عمل میکند. در ادامه، به جزئیات بیشتر این مراحل پرداخته میشود.
1. بازرسی دورهای
بازرسی دورهای باید بهطور منظم انجام شود تا اطمینان حاصل گردد که تمامی تجهیزات و سیستمها در شرایط مناسب قرار دارند. موارد زیر باید در این بازرسیها مورد توجه قرار گیرد:
- بررسی تجهیزات دستی: مانند کپسولهای آتشنشانی، شیرها و نازلها. اطمینان از اینکه هیچگونه نشتی یا آسیبدیدگی وجود نداشته باشد.
- بررسی سیستمهای خودکار: مانند سیستمهای اسپری آب، فوم و گاز. باید اطمینان حاصل شود که تمامی سنسورها و نازلها در محل مناسب خود قرار دارند و هیچگونه مسدودیتی وجود ندارد.
2. تست عملکرد
تست عملکرد به منظور اطمینان از اینکه سیستمهای اطفای حریق به درستی کار میکنند، ضروری است. این تستها باید شامل موارد زیر باشند:
- تست اسپری آب: بررسی میزان فشار و جریان آب در سیستمهای اسپری آب. این تست معمولاً با استفاده از نازلهای آزمایشی انجام میشود.
- تست گاز: در سیستمهای گازی، اطمینان از اینکه گاز به درستی به نازلها میرسد و در صورت نیاز بهسرعت عمل میکند.
- تست آلارمها و سنسورها: اطمینان از اینکه سیستمهای هشدار و سنسورهای دود و حرارت بهدرستی کار میکنند و در صورت بروز آتش، بهسرعت واکنش نشان میدهند.
3. نگهداری پیشگیرانه
نگهداری پیشگیرانه شامل اقداماتی است که به جلوگیری از خرابی و کاهش احتمال بروز مشکلات کمک میکند. این اقدامات شامل:
- تمیز کردن تجهیزات: تمیز کردن نازلها، شیرها و سایر اجزای سیستم از گرد و غبار و آلودگی.
- بررسی منبع آب: اطمینان از اینکه منبع آب برای سیستمهای اسپری آب بهخوبی تأمین میشود و هیچگونه مسدودیتی وجود ندارد.
- بهروزرسانی مستندات: ثبت تمامی بازرسیها و تستها و بهروزرسانی مستندات سیستم.
4. تعمیر و تعویض تجهیزات
در صورت شناسایی هرگونه نقص یا آسیب در تجهیزات، تعمیر یا تعویض آنها الزامی است. این شامل:
- تعمیر تجهیزات آسیبدیده: مانند تعویض نازلهای معیوب یا تعمیر شیرها و اتصالات.
- تعویض کپسولهای آتشنشانی: کپسولها باید در فواصل زمانی مشخص مورد بررسی قرار گیرند و در صورت نیاز، تعویض شوند.
5. آموزش و آگاهی
آموزش کارکنان و کاربران در مورد نحوه استفاده از سیستمهای اطفای حریق و چگونگی واکنش در مواقع اضطراری بسیار مهم است. برگزاری دورههای آموزشی و شبیهسازی میتواند به آمادگی بهتر در مواجهه با حوادث کمک کند.
6. رعایت استانداردها و الزامات قانونی
تمامی مراحل تعمیر و نگهداری باید با رعایت استانداردهای ملی و بینالمللی (مانند NFPA) انجام شود. این استانداردها شامل الزامات خاصی برای بازرسیها، تستها و نگهداری تجهیزات هستند.
مواردی که در بالا به آن اشاره و مطرح شد کاملا وظیفه یک مشاور آتش نشانی است تا با شرایط موجود پروژه طراحی را بر اساس بالا زن یا پایین زن انجام و به پیمانکار اطفاء حریق ابلاغ کند . نقش یک مجری اسپیرینکلر حرفه ایی در تمامی مراحل اجراء مانند مورد بالا حائزاهمیت است زیرا یک مجری اسپیرینکلر آزادی عمل را به طراح و کارفرما می دهد تا بتوانند به دلخواه روش اجرایی را تعیین کنند و در اجراء اسپیرینکلر و سیستم اطفاء حریق به مشاور محترم کمک می کند تا بتوانند با همکاری یکدیگر اجراء اطفاء حریق یک پروژه را به بهترین نحو به سرانجام برسانند .
شرکت نزهت مائده شرق در غالب یک پیمانکار اطفاء حریق همیشه در تلاش است با بهره مندی از دانش و اطلاعات خود در زمینه اطفاء حریق و تجربه خود در اجراء اسپیرینکلر در پروژه های متعدد با تبادل نظر بین مشاورین محترم و کارفرمایان عزیز تداخل هایی که پیش آمدن آنها در اجراء بدیهی است کاهش داده و به حداقل ممکن رساند و اجراء سیستم اطفاء حریق را که یکی از مهم ترین سیستم تاسیسات مکانیکی در ساختمان است را به بهترین و صحیح ترین روش ممکن به سرانجام رساند .
مقالات طراحی و اجرای سیستم اطفای حریق را مطالعه کنید
ویدیو آشنایی با انواع سیستم های اطفا حریق
برای انتخاب یک پیمانکار سیستم اسپیرینکلر چه مواردی حائز اهمیت است
در این مقاله میخواهیم به مواردی که یک کارفرما در زمان انتخاب و برگزیدن یک پیمانکار سیستم اسپرینکلر باید در نظر داشته باشد بپردازیم . اولین معیارهایی که برای تمام کارفرمایان در اولویت است متعهد بودن و کیفیت کاری یک پیمانکار اسپر ینکلر است که با توجه به اهمیت داشتن فراوان آن جز بدیهیات به حساب می آید ، هدف ما در این مقاله معرفی جزئیات و علی الخصوص معیار های فنی بیشتری برای انتخاب یک پیمانکار اسپرینکلر اصلح از دید کارفرمایان محترم است.
شرکت نزهت مائده شرق با توجه به امکان ارائه خدمات مشاوره و اجرا همیشه در تلاش بوده پروژه های خود را بر اساس بهترین عملکرد و رعایت تمامی ضوابط در جایگاه پیمانکار سیستم اسپرینکلر و مشاور آتش نشانی با دارا بودن دانش و تجربه کافی در هر دو بخش به سرانجام برساند .
نقش مجری سیستم اسپرینکلر
در کشور ما متاستفانه این ذهنیت وجود دارد که سیستم اطفا حریق به دلیل اجباری بودن از سمت سازمان های مربوطه لازم الاجراست و کمتر دیده میشود کارفرمایان با دیدگاه به حداقل رساندن ریسک حریق و محافظت از جان و سرمایه بهره برداران به اجرای این سیستم بپردازند و به طبع برای انتخاب یک پیمانکار سیستم اسپرینکلر حساسیت کافی را ندارند.
در صورتی که سیستم اطفا حریق در حالی که ساده به نظر میرسد دارای پیچیدگی های فراوانی است و نقش یک مجری سیستم اسپرینکلر در عملکرد صحیح بیشتراز مشاوران و ناظران نباشد کمتر نخواهد بود . در ادامه بیشتر به معیارهایی که یک پیمانکار سیستم اسپرینکلر باید دارا باشد تا بتواند به نحو احسنت اجرا سیستم اطفا حریق را به پایان برساند میپردازیم
معیارهای شناخت یک مجری اسپرینکلر
1- اطلاعات و دانش کافی پیمانکار سیستم اسپرینکلر از روش های طراحی :
طراحی سیستم های اطفا حریق به دو روش طراحی هیدرولیکی و طراحی بر اساس جداول از پیش تعیین شده امکان پذیر میباشد که در مقاله روش های طراحی اسپرینکلر به صورت کامل به آن پرداختیم
حال سوال اینجاست چرا یک پیمانکار سیستم اسپرینکلر باید شناخت و دانش کافی در مورد روش های طراحی داشته باشد یک مجری سیستم اسپرینکلر باید اطلاعات کامل و جامعی در مورد تمام ایتم های کاری خود را دارا باشد.
شناخت ، طراحی های مختلف هم یکی از آن موارد است زیرا طراحی هیدرولیکی تفاوت هایی با روش جداول از پیش تعیین شده دارد و اطلاعات کافی از این روش میتواند در زمان اجرا کمک شایانی به یک مجری اسپرینکلر در حل چالش های اجرایی و افزایش سرعت اجرا بنماید
2-دانش کافی پیمانکار سیستم اسپرینکلر از انواع سیستم های اطفا حریق :
سیستم های اطفا حریق به چهار سیستم طبقه بندی میشوند که عبارت اند از :
سیستم های لوله تر (Wet pipe )
سیستم های لوله خشک ( Dry pipe )
سیستم اسپرینکلر سیلابی ( Deluge )
سیستم پیش عملگر ( Preaction )
که در مقاله انواع سیستم های اطفا حریق اسپرینکلر سیستم های فوق را به صورت کامل توضیح داده ایم
حال به این میپردازیم که چرا باید یک مجری سیستم اطفا حریق سیستم های مختلف بالا را بشناسد .
هر کدام از سیستم های اطفا حریق بالا الزاماتی را در اجرا دارند که باید برای عملکرد بهینه و صحیح به کار برود و یک مجری اسپرینکلر باید از آن ها مطلع باشد به طور مثال
مهارت پیمانکار در اجرای سیستم های اطفا حریق آبی پیش عملگر
در سیستم اطفای حریق آبی پیش عملگر دیگر نمی توانیم به شیوه اجرایی مانند سیستم تر یا خشک عمل کنیم زیرا در سیستم تر و خشک با توجه به حساسیت کمتر ، متریال و نوع عملکردشان از اجرا آسان تری برخوردار هستند و نکات خیلی خاصی ندارند جز رعایت قوانین ، اتاق کوچک ، فاصله حداقل و حداکثر اسپیرینکلر ، فاصله اسپرینکلر از دیوار های مجاور و … که معمولا تمامی این نکات را مشاورین محترم در نقشه لحاظ می کنند و پیمانکار سیستم اسپرینکلر با توجه به نقشه به اجرا میپردازد.
ولی در سیستم پیش عملگر با توجه به اینکه آب در سیستم وجود ندارد و بسته به یکی از سه نوع ( همبندی تکی ، همبندی دوتایی و بدون همبندی ) عمل میکند نکات خیلی مهمی وجود دارد که باید یک پیمانکار اسپرینکلر رعایت کند زیرا این نکات با توجه به تجربه کاری و دانش کامل از شناخت سیستم است که حاصل میشود و کمتر دیده میشود که مشاورین محترم در نقشه به این نکات بپردازند.
به طور مثال در سیستم های پیش عملگر به علت اینکه در مکان های با حساسیت بالا استفاده میشود مانند : مکان هایی که اسناد مهم در آنها نگه داری میشود ، موزه ، کتابخانه ها و بعضی از اتاق های سرور با مساحت بالا و …. باید همه ارکان سیستم ریسک صحیح عمل نکردن مکانیزم را به حداقل برسانند تا بتوان بهترین عملکرد را در این سیستم ها داشته باشیم.
اگر بخواهیم بیشتر و فنی تر به این نکات بپردازیم در سیستم پیش عمگر به دلیل استفاده از هوای فشرده یا نیتروژن ( معمولا نیتروژن را به صورت خالص استفاده نمیکنند ) با توجه به بکارگیری لوله های فولادی و سیال های مربوطه این سیستم رسوب و زنگ زدگی در سیستم وجود دارد و نمیتوان از اینکار جلوگیری کرد.
ولی میتوان تمهیداتی اندیشید که این روسوب ها و زنگ زدگی ها به حداقل برسد که در این مواقع نقش یک مجری سیستم اسپرینکلر بسیار حائز اهمیت میباشد زیرا باید با توجه به توضیحات بالا و ایجاد رسوب و زنگ زدگی حتما اجرای هر انشعاب اسپرینکلر را باید به صورت خم برگشتی یا به اصطلاح روش عصایی انجام دهد.
همانطور که در شکل میبینید در سیستم پیش عملگر باید اجرا انشعابات به صورت خم برگشتی باشد تا کمترین رسوب و زنگ زدگی به توسط روش اجرایی به اسپرینکلر برسد تا ریسک عملکرد پایین و خطای سیستم را به حداقل رساند
برای مطالعه بیشتر در مورد سیستم اطفای حریق ابی پیش عملگر می توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
نقش یک پیمانکار سیستم اطفا حریق در حل چالش های اجرایی یکی از وظایف اصلی پیمانکار است و توانایی حل کردن چالش است که وجه تمایز بین پیمانکار سیستم اسپرینکلر را اشکار میسازد و زمانی که از الزام داشتن شناخت ، علم ، تجربه و مهارت یک پیمانکار اسپرینکلر صحبت میکنیم دقیقا منظورمان این است که به طور مثال یک پیمانکار اسپرینکلر باید تمامی مباحث در مورد سیستم پیش عملگر و انواع مختلف ان را بهتر از هر قرد دیگری بداند تا بتواند اجرای بی نقص را ارائه دهد .
شرکت نزهت مائده شرق با بیش از 30 سال تجربه در زمینه اجرا در کنار شماست تا بتوان در پروژه ها بی نقص ترین اجرا را به سرانجام رساند و ریسک عملکرد سیستم های اطفا حریق را به حداقل رساند. ما همیشه در تلاش هستیم که برای شما کارفرمایان محترم بهترین شرایط را در بحث مجری اطفا حریق فراهم کنیم تا همیشه انتخاب اول شما باشیم. راه ارتباطی با گروه پیمانکاری نهت مائده شرق شماره تماس 09121492072 و 77474667-021 می باشد و یا اینکه به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.
حسین قدامی
طراحی سیستم اطفاء حریق یکی از حیاتیترین مراحل در ایمنی ساختمانها به شمار میرود. این فرآیند نباید صرفاً به انتخاب تجهیزات خلاصه شود، بلکه باید با در نظر گرفتن نوع کاربری فضا، حجم مواد قابل اشتعال، میزان تردد افراد و تحلیل ریسک دقیق انجام شود. استفاده از استانداردهای بینالمللی نظیر NFPA یا EN الزامی است تا در زمان وقوع حادثه، سیستم اطفاء بتواند بهدرستی و با کارایی بالا وارد عمل شود. متأسفانه در بسیاری از پروژهها، طراحی اولیه با دید صرفاً اقتصادی انجام میشود که در نهایت منجر به افزایش خسارتها در آینده خواهد شد.
علی
اجرای سیستم اطفاء حریق نیاز به دقت بالا و هماهنگی کامل با سایر بخشهای تأسیساتی و عمرانی پروژه دارد. یکی از چالشهای رایج، تداخل لولهکشی سیستم اطفاء با تأسیسات مکانیکی و برق است که در صورت نبود نقشههای اجرایی دقیق، میتواند منجر به دوبارهکاری و هزینههای اضافی شود. همچنین، کیفیت اجرای اتصالات، استفاده از لوله و تجهیزات تأیید شده، و تست فشار نهایی از عواملی هستند که مستقیماً روی عملکرد نهایی سیستم تأثیر میگذارند. پیشنهاد میشود اجرای این سیستمها صرفاً توسط تیمهای متخصص و مورد تأیید سازمان آتشنشانی انجام گیرد.
محسن گلپایگانی
با تشکر از وب سایت خوب نزهت مائده شرق در ادامه توضیحاتی راجع به بحث آموزش در سیستم های اطفاء حریق براتون مینویسم.
حتی بهترین سیستمهای اطفاء حریق، در صورت نبود آموزش کافی برای کاربران و نداشتن برنامه منظم نگهداری، عملاً بیفایده خواهند بود. بسیاری از سیستمها به دلیل خرابی سنسورها، کاهش فشار مخازن یا عدم چکاپ دورهای، در زمان حادثه عملکرد مناسبی ندارند. آموزش کارکنان، انجام مانورهای دورهای، و بازدیدهای ماهانه توسط تکنسینهای مجرب باید به عنوان بخشی جداییناپذیر از سیستم ایمنی در نظر گرفته شود. همچنین نگهداری منظم میتواند عمر مفید تجهیزات را بهطور چشمگیری افزایش دهد و از تحمیل هزینههای ناگهانی جلوگیری کند.
غلامحسین صالح پور
یکی از نکات کلیدی در طراحی سیستم اطفاء، انتخاب نوع مناسب آن بر اساس نوع کاربری ساختمان است. برای مثال، در مراکز داده یا اتاقهای سرور، استفاده از سیستمهای گازی (مانند FM200 یا Novec 1230) ترجیح دارد تا از آسیب به تجهیزات الکترونیکی جلوگیری شود. در مقابل، در پارکینگها یا سولههای صنعتی، سیستمهای اسپری آب (اسپرینکلر) معمولاً گزینهی بهتری هستند. انتخاب اشتباه نوع سیستم نهتنها کارایی را کاهش میدهد، بلکه ممکن است خود باعث ایجاد خسارت ثانویه شود.
مجتبی دانا
بسیار عالی و کاربردی لطفا مطالبی راجب به مسائل حقوقی قراردادهای پیمانکاری بذارید
سجاد طباطبایی
خیلی ممنون از توضیحات و مطالبی که فرمایش کردید کلی دید خوب نسبت به موضوعات پیدا کردید
مختار ثقفی
لطفا بفرمایید شرایط اطفا حریق برای خیمه های امام حسین علیه السلام در روز عاشورا بعد از آتش زدن خیمه ها توسط شمر ملعون وجود داشت ؟
شمر بن ذی الجوشن
آقا چیکار به من داری ؟