اجرای سیستم اطفای حریق
اجرای سیستم اطفای حریق یا تاسیسات آتش نشانی در عین سادگی بسیار حساس و پر نکته است و باید برای عملکرد هرچه بهتر سیستم اطفاء، مجری و پیمانکار سیستم اطفاء حریق بسیار متمرکز و هوشمندانه با داشتن علم اجرایی و دید کافی نسبت به مباحث و ضوابط مربوطه با توجه به نوع سیستم اطفاء اقدام کند .
با توجه به نوع کاربری محیط ، سیستم های مختلفی برای اطفاء وجود دارد که به صورت مختصر عبارت است از:
سیستم اطفاء آبی ( اسپیرینکلر )
سیستم اطفاء فوم
سیستم اطفاء گازی و عامل های تمیز
سیستم اطفاء پودری و آیروسل
که در این مقاله به دلیل فراگیر بودن سیستم اطفاء آبی به توضیح این قسمت می پردازیم و بررسی سیستم های دیگر را در بخش مقالات سایت می توانید مورد مطالعه و بررسی قرار دهید .
سیستم اطفاء آبی که به اصطلاح به آن سیستم اسپیرینکلر گفته می شود از چند بخش تشکیل شده است که عبارت است از:
اجراء لوله کشی اسپیرینکلر
اجراء لوله کشی جعبه آتش نشانی ( فایر باکس )
متعلقات و شیرآلات ابتدای هر زون
بوستر پمپ
منبع ذخیره آب مختص به سیستم آتش نشانی
در ابتدا برای اجراء سیستم اطفاء حریق یا همان اجراء اسپیرینکلر ، طراح و کارفرمای محترم باید به جمع بندی برسدکه اجراء اسپیرینکلر با کدام شیوه و روش اجرایی بالا زن یا پایین زن صورت گیرد که به این شیوه های اجرایی در سیستم اطفاء حریق یا اجراء اسپیرینکلر Upright & Pendent می گویند و این دو شیوه اجرایی هیچ تفاوتی در عملیات اطفاء حریق ندارند و از لحاظ فنی در عملکرد سیستم اسپیرینکلر می توان از هر دوی آنها بهره برد و غالبا اجراء اسپیرینکلر به صورت پایین زن است ، معمولا در مکان هایی که مشکل کمبود ارتفاع یا سقف های آنها به صورت اکسپوز است از روش اسپیرینکلر بالا زن استفاده می شود.
یک پیمانکار یا مجری اسپیرینکلر اولین مشخصه ایی که باید داشت باشد آگاهی و دید کافی به همراه تجربه بالا است تا بتواند در انجام امور به خصوص اجراء اطفاء حریق بهترین عملکرد را داشته باشد. پیمانکار اطفاء حریق در کنار قدرت اجرایی از نظر زمان بندی ابلاغ شده از طرف کارفرما و کیفیت بالای اجراء باید از علم بالایی در این زمینه برخوردار باشد تا بتواند در کنار مشاور و کارفرما و با نظارت آنها پیشنهاداتی با دید اجرایی بالای خود در راستای عملکرد بهتر اجراء اسپیرینکلر بر اساس شرایط موجود در پروژه ارائه بدهد.
زمانی که از علم و اطلاعات بالای پیمانکار سخن می گوییم مقصودمان مواردی فراتر از تشخیص نوع متریال لوله ، سایزینگ مربوط چند اسپیرینکلر ، روش انشعاب گیری برای هر خط اسپیرینکلر ، ضوابط مربوط به شیر سیامی ، روش اتصال ایستگاه پمپاژ و …. است یک پیمانکار حرفه ایی باید بهتر از یک مشاور آتش نشانی به ضوابط و مقررات های سیستم اطفاء حریق احاطه داشته باشد.
دو مرجع اصلی این سیستم NFPA و ضوابط مربوط به سیستم آتش نشانی که سازمان اتش نشانی ابلاغ کرده است می باشد یک مجری اسپیرینکلر یا پیمانکار اطفاء حریق باید به صورت مستمر به مطالعه این دو مرجع بپردازد و همیشه باید اطلاعات خود نسبت به آخرین ویرایش های این مراجع را بروزرسانی کند تا بتواند در زمانی که با چالش های اجرایی رو به رو می شود اجراء درست و بی نقصی را ارائه کند.
یکی از این چالش ها که در اجراء اسپیرینکلر در ساختمان ها با آن برخورد می کنیم مبحث موانع است ، مانع در سیستم اطفاء حریق یا اسپیرینکلر به ستون ، تیر یا هر المانی که باعث اخلال در عملکرد اطفاء شود می گویند .
اکثرا در اجراء اطفاء حریق موانعی که چالش بر انگیز است تیر یا ستون و تاسیسات الکتریکال است که یک مجری اسپیرینکلر باید اطلاع کامل از این مبحث موانع داشته باشد .
به طور مثال ارتفاع اسپیرینکلر از سقف در اجراء باید حداکثر91 سانتی متر باشد و اگر به هر دلیلی موقعیت اسپیرینکلر از 91 سانتی متر پایین تر باشد باید اسپیرینکلر در آن فضا بالایی تعبیه شود تا عملکرد اسپیرینکلر تحت شعاع فاصله از سقف قرار نگیرد.
یکی از دلایلی که شیوه اجرایی بالا زن و پایین زن مطرح می شود در اجراء اسپیرینکلر همین موارد است اگر تیر های ما ارتفاع بالایی داشته باشند ( بیشتر از 91 سانتی متر) بهترین شیوه اجرایی اسپیرینکلر در این زمان با توجه به کمترین تداخل با موانع موجود شیوه اجرایی بالا زن است زیرا می توان با اجراء انشعاب اصلی اسپیرینکلر در ارتفاع حتی پایین تر از 91 سانتی متر و اجراء نیپل ، انشعاب فرعی هر یک از اسپیرینکلر ها را بالاتر از 91 سانتی متر قرار داد.
در صورتی که باز هم در صورت صلاح دید مشاور و کارفرما محترم حتی میتوان با شیوه پایین زن هم سیستم اسپیرینکلر را اجراء نمود و فقط باید در نظر داشت که اسپیرینکلر کمترین تداخل را با موانع داشته باشد و این حداقل تداخل را با شیوه های متفاوت اجرایی رفع کرد تا عملکرد سیستم اطفاء حریق بدون هیچ ایرادی بهترین کارایی را در زمان حریق و آتش سوزی از خود نشان دهد و بتواند حریق را در سریع ترین زمان ممکن اطفاء کند.
تعمیر و نگهداری سیستم‌های اطفاء حریق از جنبه‌های حیاتی ایمنی در ساختمان‌ها و تأسیسات به شمار می‌رود. این فرآیندها شامل بازرسی، تست، تعمیر و تعویض تجهیزات می‌شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم در مواقع اضطراری به درستی عمل می‌کند. در ادامه، به جزئیات بیشتر این مراحل پرداخته می‌شود.
1. بازرسی دوره‌ای
بازرسی دوره‌ای باید به‌طور منظم انجام شود تا اطمینان حاصل گردد که تمامی تجهیزات و سیستم‌ها در شرایط مناسب قرار دارند. موارد زیر باید در این بازرسی‌ها مورد توجه قرار گیرد:
- بررسی تجهیزات دستی: مانند کپسول‌های آتش‌نشانی، شیرها و نازل‌ها. اطمینان از اینکه هیچگونه نشتی یا آسیب‌دیدگی وجود نداشته باشد.
- بررسی سیستم‌های خودکار: مانند سیستم‌های اسپری آب، فوم و گاز. باید اطمینان حاصل شود که تمامی سنسورها و نازل‌ها در محل مناسب خود قرار دارند و هیچگونه مسدودیتی وجود ندارد.
2. تست عملکرد
تست عملکرد به منظور اطمینان از اینکه سیستم‌های اطفای حریق به درستی کار می‌کنند، ضروری است. این تست‌ها باید شامل موارد زیر باشند:
- تست اسپری آب: بررسی میزان فشار و جریان آب در سیستم‌های اسپری آب. این تست معمولاً با استفاده از نازل‌های آزمایشی انجام می‌شود.
- تست گاز: در سیستم‌های گازی، اطمینان از اینکه گاز به درستی به نازل‌ها می‌رسد و در صورت نیاز به‌سرعت عمل می‌کند.
- تست آلارم‌ها و سنسورها: اطمینان از اینکه سیستم‌های هشدار و سنسورهای دود و حرارت به‌درستی کار می‌کنند و در صورت بروز آتش، به‌سرعت واکنش نشان می‌دهند.
3. نگهداری پیشگیرانه
نگهداری پیشگیرانه شامل اقداماتی است که به جلوگیری از خرابی و کاهش احتمال بروز مشکلات کمک می‌کند. این اقدامات شامل:
- تمیز کردن تجهیزات: تمیز کردن نازل‌ها، شیرها و سایر اجزای سیستم از گرد و غبار و آلودگی.
- بررسی منبع آب: اطمینان از اینکه منبع آب برای سیستم‌های اسپری آب به‌خوبی تأمین می‌شود و هیچگونه مسدودیتی وجود ندارد.
- به‌روزرسانی مستندات: ثبت تمامی بازرسی‌ها و تست‌ها و به‌روزرسانی مستندات سیستم.
4. تعمیر و تعویض تجهیزات
در صورت شناسایی هرگونه نقص یا آسیب در تجهیزات، تعمیر یا تعویض آنها الزامی است. این شامل:
- تعمیر تجهیزات آسیب‌دیده: مانند تعویض نازل‌های معیوب یا تعمیر شیرها و اتصالات.
- تعویض کپسول‌های آتش‌نشانی: کپسول‌ها باید در فواصل زمانی مشخص مورد بررسی قرار گیرند و در صورت نیاز، تعویض شوند.
5. آموزش و آگاهی
آموزش کارکنان و کاربران در مورد نحوه استفاده از سیستم‌های اطفای حریق و چگونگی واکنش در مواقع اضطراری بسیار مهم است. برگزاری دوره‌های آموزشی و شبیه‌سازی می‌تواند به آمادگی بهتر در مواجهه با حوادث کمک کند.
6. رعایت استانداردها و الزامات قانونی
تمامی مراحل تعمیر و نگهداری باید با رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی (مانند NFPA) انجام شود. این استانداردها شامل الزامات خاصی برای بازرسی‌ها، تست‌ها و نگهداری تجهیزات هستند.
مواردی که در بالا به آن اشاره و مطرح شد کاملا وظیفه یک مشاور آتش نشانی است تا با شرایط موجود پروژه طراحی را بر اساس بالا زن یا پایین زن انجام و به پیمانکار اطفاء حریق ابلاغ کند . نقش یک مجری اسپیرینکلر حرفه ایی در تمامی مراحل اجراء مانند مورد بالا حائزاهمیت است زیرا یک مجری اسپیرینکلر آزادی عمل را به طراح و کارفرما می دهد تا بتوانند به دلخواه روش اجرایی را تعیین کنند و در اجراء اسپیرینکلر و سیستم اطفاء حریق به مشاور محترم کمک می کند تا بتوانند با همکاری یکدیگر اجراء اطفاء حریق یک پروژه را به بهترین نحو به سرانجام برسانند .
شرکت نزهت مائده شرق در غالب یک پیمانکار اطفاء حریق همیشه در تلاش است با بهره مندی از دانش و اطلاعات خود در زمینه اطفاء حریق و تجربه خود در اجراء اسپیرینکلر در پروژه های متعدد با تبادل نظر بین مشاورین محترم و کارفرمایان عزیز تداخل هایی که پیش آمدن آنها در اجراء بدیهی است کاهش داده و به حداقل ممکن رساند و اجراء سیستم اطفاء حریق را که یکی از مهم ترین سیستم تاسیسات مکانیکی در ساختمان است را به بهترین و صحیح ترین روش ممکن به سرانجام رساند .
