طراحی، اجرا و ساخت استخر، سونا، جکوزی

طراحی، اجرا و ساخت استخر، سونا و جکوزی

امروزه زیبایی در طراحی فضای زندگی انسان نقش بسیار مهمی دارد. طبیعتا خانه به عنوان مکانی که بیشتر وقت خود را در آنجا سپری می کنیم اصلی ترین محل زندگی هر انسانی به شمار می رود. وجود یک فضای مناسب ورزشی و تفریحی و در عین حال زیبا کمک بسیار زیادی به کیفیت زندگی ما می کند. بدون شک ساخت استخر همان چیزیه که تمامی این موارد رو در بر می گیره و باعث میشه یک زندگی خوب رو تجربه کنیم. البته که مراحل ساخت استخر های عمومی شرایط کاملا متفاوتی با استخر های خانگی داشته و مورد استفاده ی متفاوتی قرار می گیرد.

در این مطلب می خواهیم راجع به طراحی، نظارت، اجرا و ساخت استخر ، سونا و جکوزی نکاتی رو گفته و به بررسی ضوابط نظام مهندسی در این حوزه بپردازیم.

در قدم اول بعد از اخذ مجوز احداث استخر باید بحث عمرانی و کف سازی استخر، حفاری و گودبرداری استخر و سپس لوله کشی استخر را انجام داده و بعد از انجام عملیات کف سازی و انجام لوله کشی استخر باید به سراغ پمپ خانه و سیستم تصفیه رفته تا بتوان به بهترین نحو ممکن طراحی و اجرای یک استخر ایده آل را به سرانجام برسانیم. ضوابط کف سازی پروژه و مراحل ساخت استخر به صورت زیر می باشد.:

ابتدا باید بر اساس نقشه های معماری و با نظر کارفرما محوطه استخر و جانمایی آن برای شروع مرحله حفاری و گودبرداری استخر انجام بگیرد. سپس قبل از اینکه شوع به اولین مرحله یعنی گودبرداری استخر کنیم باید بر اساس موقعیت مکانی استخر آن را از لحاظ نوع خاک منطقه، آزمایش مکانیک خاک و سطح آب های زیرزمینی منطقه مورد بررسی کامل قرار دهیم. حالا باید کار کف سازی استخر را شروع کنیم.

ابتدا مراحل زیر را به ترتیب و با رعایت اولویت انجام می دهیم:

• خاک برداری (شامل حفاری و گودبرداری)
• رختن شن کامپکت یا فشرده شده
• ریختن بتن مگر
• آرماتوربندی
• بتن ریزی مش اول
• انجام لوله کشی استخر
• بتن ریزی مش دوم و دیواره ها
• کاشی کاری استخر

دقت داشته باشید که تاسیسات لوله استخر حتما باید بین مش اول و دوم دفن شوند. لوله های کارشده در تاسیسات استخری باید از جنس استیل و یا UPVC و HDPE باشند و به هیچ وجه نباید از لوله های گالوانیزه و پلی اتیلن که در قدیم استفاده می شدند استفاده کرد. علت این است که به دلیل وجود گاز کلر در آب استخر لوله هایی از جنس گالوانیزه به سرعت دچار خوردگی شده و پوسیده می شوند و هزینه ساخت استخر را به شدت بالا می برد.

سازه های استخری به چند دسته کلی از جمله : پوشش وینیل (واینیل) ، بدنه فایبرگلاس و چوبی/پلیمری تقسیم بندی می شوند. وینیل یا واینیل که امروزه در کشور هایی از جمله آمریکا با استقبال بسیار زیادی رو به رو شده است خیلی ارزان بوده و عمر مفید بین 5 تا 10 سال دارد. ولی نقطه ضعف این پوشش این است که باید همیشه در استخر آب باشد و  استخر نباید از آب خالی باشد.

در حالت عادی وقتی که آرماتور بندی استخر انجام شد برای پایین آوردن هزینه ساخت استخر و کاهش زمان در راه اندازی استخر می توان استخر را به صورت بتنی اجرا کرده و پس از آب بندی استخر فرآیند کاشی کاری استخر را انجام داده تا مراحل ساخت را کوتاه تر کرده و هرچه زودتر استخر را به بهره برداری برسانیم.

به طور کلی استخر ها از لحاظ بحث تصویه به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• استخر سر ریزی

• استخر اسکیمری

آلودگی هایی که در محیط و آب استخر و جکوزی وجود دارد عبارت است از : مواد آرایشی، ترشحتات بدن افراد، چربی پوست افراد، مو و پوست مرده. به این نکته باید دقت کرد که آلودگی جکوزی به دلیل دمای آب بالاتری که دارد بسیار بیشتر از استخر بوده که در بحث تصویه جکوزی باید این نکته را مورد توجه قرار داد. هر کدام از این سیستم های تصویه استخر اعم از اسکیمری و سرریزی مزایا و معایبی دارند که در ادامه به آنها می پردازیم.

استخر سرریزی بسیار زیباتر بوده و راندمان تصفیه در این روش خیلی بالا می باشد. اما هزینه ساخت استخر به روش سرریزی بالا می باشد و اجرای سخت تری هم به نسبت راه اندازی استخر به روش اسکیمری دارد. تصفیه در سیستم اسکیمری راندمان پایین تری داشته ولی اگر پروژه متراژ زیادی داشته باشد دیگر نمی توان از سیستم اسکیمری استفاده کرد و باید حتما از سیستم تصفیه به رورش سرریزی استفاده نمود چرا که راندمان بالاتری دارد و تصفیه استخر به روش بهینه و استاندارد انجام می شود. همچنین باید به این نکته توجه داشت که بهتر است از روش تصفیه سرریزی در فضای باز استفاده نکرد.

روش اجرایی در استخر های اسکیمر و سرریزی متفاوت بوده و ضوابط خاص خود را دارد که از جمله این نکات اجرایی باید به مسیر ها و جانمایی دهانه مکش ها و دهش های استخر اشاره کرد. در استخر اسکیمری باید دهش از دیواره ها و مکش از کف و اسکیمر صورت بگیرد. اما در اجرای استخر به روش سرریزی دهش از کف و مکش به صورت سرریزی انجام می شود که آب سرریز شده به داخل گاتر ها ریخته می شود و با استفاده از لوله های تعبیه شده در قسمت گاتر به پمپ خانه و بخش تصفیه هدایت می شود.

تصویر بالا نمونه ای از اجرای صحیح و درست اسکیمر در استخر می باشد که بر اساس ضوابط سطح آب استخر باید تراز با وسط دهانه اسکیمر باشد.

حالا به بررسی سیستم تصفیه استخر پرداخته و اجزای به کاررفته در پمپ خانه و موتورخانه را معرفی می کنیم:

آب استخر چه از طرق اسکیمر و چه از طریق سرریزی جمع آوری بشود و به موتورخانه هدایت بشود ابتدا باید به کلکتور مکش پمپ وارد شده (در اینجا حتما باید به این نکته توجه داشت که در بخش ورودی پمپ یا مکش پمپ باید از موگیر استفاده کنیم) و پس از ورود به پمپ و انجام عمل پمپاژ وارد کلکتور دهش پمپ شده و سپس وارد فیلتر شده که این فیلتر می تواند از یکی از انواع (فیلتر شنی- فیلتر دیاتومی- فیلتر کارتریجی) باشد.

سپس در مرحله بعد برای تنظیم درجه حرارت آب باید از یک مبدل حرارتی که می تواند از نوع( پوسته لوله- صفحه ای و یا مسی) باشد که این مبدل حرارتی باید با یک دیگ آب گرم کوپل شود تا گرمای مورد نظر را از آنجا در یافت کند. در مرحله آخر هم بخش گندزدایی و به اصطلاح کلرزنی پمپ خانه قرار دارد که با استفاده از گاز کلر، ازن و اشعه UV فرآیند گندزدایی و حذف باکتری و میکروب هارا انجام می دهد. پس از انجام فرآیند های فوق آب می تواند از قسمت دهش وارد استخر شده و با تکرار این عملیات آب استخر از کیفیت مطلوبی برخوردار خواهد بود.

الزامات اجرای استخر بر اساس استاندارد 11203:

• اگر مساحت کاسه استخر بیشتر از 150 متر مربع باشد دیگر نمیتوان از روش اسکیمری استفاده کرد و الزام داریم که از روش سرریزی استفاده کنیم.
• در هر 36 متر مربع باید از یک اسکیمر استفاده کنیم.
• دبی اسکیمر 113 لیتر بر دقیقه یا حدوداً 30GPM است.

حال به بررسی نکات اجرایی و ضوابط ساخت جکوزی می رسیم که بسیاری از این استاندارد ها با اجرای استخر یکی بوده و رعایت چند نکته اضافه در بخش جکوزی اهمیت دارد.

ابتدا به روش اجرایی جکوزی می پردازیم:

همانطور که در بخش قبلی در زمینه ساخت استخر گفتیم استخر ها به دو روش سرریزی و اسکیمری اجرا می شوند. اما بر خلاف استخر جکوزی را نباید به روش اسکیمری اجرا کرده و باید حتما از روش سرریزی استفاده کنیم. علت اینکار این می باشد که موی بلند افراد در زمان استفاده از نازل های ماساژ در جکوزی به داخل اسکیمر کشیده می شود و دلیل دوم عدم زیبایی به کار گیری اسکیمر در جکوزی است.

تفاوت اصلی اجرای جکوزی با استخر این است که ما در جکوزی باید از پمپ جت در بخش نازل های ماساژ استفاده کنیم. زمانی که از پمپ های جت برای جکوزی استفاده می کینم باید از لوله های هوا استفاده کنیم که این لوله ها می توانند از جنس 5 لایه یا PEX باشند.

ضوابط و استاندارد های ارتفاع نشیمنگاه و نازل های ماساژ در جکوزی :

ارتفاع استاندارد جکوزی باید 110 سانتی متر باشد. به این صورت که از قسمت نشیمنگاه تا کف باید 50 سانتی متر بوده و از قسمت نشیمنگاه تا سطح آب باید 60 سانتی متر باشد. همچنین ارتفاع نازل های ماساژ در قسمت گودی کمر 25 سانتی متر و ارتفاع نازل ها در قسمت ساق پا باید 30 تا 35 سانتی متر باشد.

بررسی فیلتر ها و بخش گندزدایی در پمپ خانه استخر و جکوزی:

انواع فیلتر های قابل استفاده در بخش تصفیه استخر و جکوزی عبارت اند از :

• فیلتر شنی
• فیلتر دیاتومی (دیاتومه)
• فیلتر کارتریجی

هر کدام از انواع ذکر شده مزایا، معایب و ضوابطی دارند که بررسی آنها می پردازیم.

فیلتر شنی راندمان معقولی داشته و به دو صورت فایبرگلاس و فلزی در بازار موجود می باشد. نوع فایبرگلاس فیلتر شنی ارزان قیمت تر بوده و به دلیل حجم پایینی که دارد در پروژه های استخر مسکونی استفاده می شوند. نوع فلزی فیلتر شنی در حجم و ابعاد بسیار بزرگی ساخته شده که قبلیت استفاده در پروژه های عمومی را دارد.

ولی نکته ی مهم در فیلتر شنی این است که شفافیت آب کمتری داریم و راندمان ما به نسبت فیلتر دیاتومی و کارتریجی کمتر است.  در فیلتر شنی با بالا رفتن درجه مانومتر به کار رفته در این فیلتر تا حدود 10PSI  نیاز به انجام عمل بک واش داریم تا با بهم خوردن رزین و شن داخل فیلتر، فیلتر شنی احیا شده و عمل فیلتراسیون به خوبی انجام پذیرد.

فیلتر دیاتومی تعمیرنگهداری ساده تری داشته و راندمان بسیار بالایی دارد . استفاده از این نوع فیلتر شفافیت بسیار بالایی به همراه دارد ولی دو عیب بزرگ دارد که یکی قسمت بسیار بالای این نوع فیلتر بوده و دیگری اینکه به علت ظرفیت پایین در پروژه های مسکونی کوچک قابل استفاده می باشد.

در فیلتر دیاتومی باید از خاک مخصوص دیاتومی استفاده کرده و پس از تعمیرنگهدای و نظافت دوره ای فیلتر این خاک باید مجدد به آب استخر در قسمت مکش پمپ طوری که در آب استخر حل نشود و مستقیم به فیلتر وارد شود اضافه کرد.

فیلتر کارتریجی در ظرفیت های پاین برای مصارف آب شرب خانگی هم می تواند مطلوب بوده و مزیت آن قیمت پایین به نسبت قیلتر دیاتومی می باشد. اما عیبی که دارد این است که به نسبت فیلتر دیاتومی شفافیت پایین تر آب را داریم.

در اینجا بعد از انجام تمام مراحل در موتورخانه به گندزدایی و ضدعفونی آب میرسیم که آخرین مرحله در فرآیند تصفیه آب استخ و جکوزی می باشد.

چرا آب استخر را ضدعفونی میکنیم؟

• از بین بردن قارچ، جلبک و باکتری
• مواد شیمیایی
• میکروارگانیسم ها

ضد عفونی و گندزدایی آب استخر عموماً با استفاده از سه ماده کلر، ازن و بروم انجام  می شود.

ابتدا قدیمی ترین و پرکاربردترین نوع ضدعفونی آب یعنی کلرزنی را مورد بررسی قرار می دهیم:

مقدار مجاز کلر موجود در آب باید بین 1 تا 3 PPM باشد. (این میزان برای کلر آزاد موجود درآب می باشد).

سیستم های کلرزنی انواع مختلفی دارد که در ادامه به هرکدام از انواع آنها می پردازیم:

• تزریق کلر گازی( که امروزه در پروژه های عمومی و مسکونی بر اساس ضوابط ممنوع شده و دیگر در طراحی استخر و اجرای استخر مجاز به استفاد از گاز کلر نیستیم.)
• قرص کلر و کلرزن خطی

که به دلیل ارزان قیمت بودن در اکثر پروژه های مسکونی و حتی عمومی با ظرفیت پایین از قرص کلر استفاده می شود. میزان استفاده از قرص کلر نیز یک قرص به ازای هر 20 متر مکعب آب است.

• کلرزن نمکی

این روش هزینه بالایی داشته و به دلیل تکنولوژی ویژه ای که دارد ارزش اجرا در هر نوع اتخری را ندارد. روش اجرایی این سیستم به این صورت است که تجزیه نمک موجود در آب باعث تولید کلر در آب می شود. مقدار نمک موجود در آب باید در حدود 3000ppm باشد. گفتنی است استفاده از کلرزن نمکی به دلیل بالا بردن هزینه ساخت استخر با استقبال کمی موجه شده است.

• دوزینگ پمپ ها که دارای راندمان بالایی بوده و در پوژه های استخر عمومی کار می شوند.

تصویر زیر نشان می دهد که اوپراتور چگونه با استفاده از کلر سنج میزان کلر موجود در آب را اندازه گیری کرده و همچنین می تواند PH یا میزان اسیدی و بازی بودن آب را مورد بررسی قرار دهد و با توجه به نتیجه بررسی و بازدید سیستم تصفیه استخر را دچار تغییر کرده تا شرایط آب استخر به حالت مطلوب و استاندارد در بیاید.

دیگر روش گندزدایی و ضدعفونی آب استخر استفاده از ازن است. ازن اکسید کننده بسیار قوی بوده و بسیار ناپایدار می باشد. قبلیت حذف ترکیبات بیماری زا در آب را دارد و بر خلاف کلر باعث وزش چشم و خشکی پوست نمی شود.

از معایب استفاده از ازن در بخش گندزدایی استخر بوی نامطبوع و اثر منفی روی پوست و شش ها می باشد.

استفاده از ازن باعث کاهش 50 درصدی استفاده از کلر در آب می شود. همچنین  از ویژگی های استفاده از ازن کم کردن کلر آمین آب و بالا بردن شفافیت آب می شود. همچنین استفاده از ازن باعث از بین بردن میکروارگانیزم ها در آب اسخر می شود.

روش های ساخت ازن به دو طریق می باشد:

• عبور از لامپ UV
• قوس الکتریکی

استفاده از لامپ UV در بخش ضدعفونی و گندزدایی آب استخر باعث کاهش مصرف کلر شده و به این صورت عمل می کند که استفاده از اشعه ماوراء بنفش با استفاده از ول موج مشخص باعث از بین بردن باکتری ها و قارچ ها و انگل ها می شود. استفاده از لامپ UV گران قیمت بوده و هزینه ساخت استخر را به شدت بالا می برد. همچنین یکی از دلایل بزرگ خرابی این سیستم ربی موجود در آب بوده که باعث خرابی زودهنگام و پایین آوردن راندمان لامپ UV می شود.

الزامات تراز موتورخانه:

برای تراز کف موتورخانه 3 حالت داریم: (منظور تراز پمپ هاست نه خود موتورخانه)

• موتورخانه از قسمت پر عمق استخر پایین تر است که مطلوب می باشد.
• موتورخانه هم تراز با قسمت پر عمق است که در این صورت یک چاله پمپ درست می کنیم و پمپ هارا 40 تا 50 سانتی متر پایین تر کار می کنیم.
• موتورخانه هم تراز با سطح آب استخر می باشد و به اصطلاح تراز صفر است. در این صورت باید از پمچ های خود مکش استفاده کنیم که این نوع پمپ ها معایبی دارند که می توان به قیمت بالا و ظرفیت پایین این پمپ ها اشاره کرد.

برای آگاهی از نحوه عملکرد موتورخانه ها مقاله طراحی و اجرای سیستم های سرمایش و گرمایش را مطالعه کنید.

ظوابط و الزامات اجرایی سونا خشک و تر:

اساس کار سونا ایجاد محیطی گرم و در بعضی مواقع داغ برای افراد بوده تا بتوانند از مزیت های آن استفاده کنند. سونا در دو حالت خشک (بدون رطوبت) و تر( بخار آب) مرسوم بوده و این تامین فضای گرم توسط یکی از این دو روش صورت می گیرد.

ابتدا الزامات اجرایی سونای خشک را مورد بررسی قرار می دهیم:

– جنس دیواره بهتر است از چوب صنوبر بوده و پشت این دیواره های چوبی باید از عایق پشم شیشه و یا پشم سنگ استفاده کرد.

– معمولاً دما بین  تا 50 تا 75 درجه سانتی گراد در سونا قرار دارد.

– ارتفاع استاندارد سونای خشک 220 سانتیمتر است.

– به ازای 5 متر مکعب به طور میانگین 50 وات گرما نیاز داریم.

– سقف سونای خشک مثل سونای تر سقف شیب دار ندارد و سقف مسطح است.

– منبع حرارتی در سونای خشک می تواند برق یا کوره های هوای گرم به انضمام سنگ های داغ می باشد که البته راندمان کمتری در مقایسه با گرمای تولیدی توسط هیتر برقی دارد.

در ادامه به بررسی نکات اجرایی در سیستم سونای تر می پردازیم:

• سقف سونای تر (بخار) باید قوسی شکل و شیب دار طراحی بشود و علت آن هم این است که به دلیل وجود بخارات آب در فضای سونا قطرات آب حاصل از میعان تشکیل شده بر روی سقف بر روی افراد استفاده کننده از سونا ریخته می شود و حس ناخوشایندی را به این افراد می دهد.
• حتما درب سونا (تر و خشک) باید باید رو به بیرون باز شود.
• دما در سونای تر در حدود 50 دجه سانتی گراد بوده ولی رطوبت بسیار بالا در حدود 80 درصد داریم.
• نکته ی مهم در رابطه با انتقال بخار به فضای داخل سونای تر این است که لوله های بخار کارشده در کف باید حتما خم 90 درجه بخورد و بعد وارد منافظ تعبیه شده در کف سونا بشود. یعنی بخار اول باید به کف زمین برخورد کند و سپس وارد فضای سونا بشود.

شرکت پیمانکاری و مشاور نزهت مائده شرق با نزدیک به 30 سال سابقه درخشان و به سرانجام رساندن پروژه های بیشمار و رضایت حداکثر کارفرمایان از همکاری با مجموعه ما در تلاش است تا در تمامی بخش های تاسیسات مکانیکی ساختمان از جمله ساخت و راه اندازی استخر، سونا و جکوزی شما کارفرمایان محترم را یاری کرده تا بهترین تجربه کاری خود را با مجموعه ما داشته باشید.

در صورت نیاز به همکاری و رفع هرگونه پرسش با شماره تلفن های 77474667-021 و 09121492072 و 09121391697 تماس حاصل فرمایید.